کتاب حی بن یقظان و سلامان و ابسال نوشته سید ضیاءالدین سجادی
این کتاب محصول پژوهشی تطبیقی است در دو قصة کهن، قصة حی بن یقظان و قصة سلامان و ابسال، به روایت راویان بزرگ آن در زبان و ادب فارسی و عربی، و جامع ترین تحقیق به زبان فارسی است که دربارة اصل و ماخذ دو قصه و تجزیه و تحلیل و تاویل آنها و نیز تطبیق اجزای مختلف و قصه های فرعی با سایر داستان ها و روایات ملل و اقوام انجام یافته است. ضیاءالدین سجادی (1298ـ1375) خود گفته است که موضوع اصلی این تالیف تحقیق و بحث دربارة قصة سلامان و ابسال است؛ قصه ای رمزی و تمثیلی فلسفی و عرفانی که ریشة یونانی دارد و بعضی همانندی نیز برای آن از داستان های قبایل عرب نقل کرده اند. ولی به سبب همانندی و هم بستگی این دو داستان ناچاریم به قصة حي بن یقظان نیز بپردازیم: قصه ای تمثیلی و عرفانی و بسیار پیچیده و رمزی که نخستین بار ابن سینا آن را نوشته است.