کتاب تحقیق در رباعیات و زندگانی خیام نوشته حسین شجره
شماری از تذکره‌نویسان، خیام را شاگرد ابن سینا و شماری نیز وی را شاگرد امام موفق نیشابوری خوانده‌اند. صحت این فرضیه که خیام شاگرد ابن سینا بوده‌است، بسیار بعید می‌نماید، زیرا از لحاظ زمانی با هم تفاوت زیادی داشته‌اند. خیام در جایی ابن سینا را استاد خود می‌داند اما این استادی ابن سینا، جنبه معنوی دارد. چند صد سال است كه رباعيات خيام ( اعم از اصيل الحاقي و مشكوك ) ورد زبان مردم صاحب ذوق و اهل حال است . رباعيات خيام از لحاظ فلسفي ، آنچنان عميق و پر مغز و گوياست كه براستي حيرت انگيز مي باشد . اسرار ازل راز وجود آفرينش ، معماي هستي و ... از جمله مسائل فلسفي است كه فكر خيام را بخود مشغول ساخته است . از ديدگاه خيام ( معماي هنر ناگشودني است ... هر آغازي كه براي جهان تصور شود پنداري بيش نيست ، فرجام زندگي نيز ناپيداست ) تلاش خيام در زمينه هاي فلسفي بر محور مشكلات و معماها و مجهولات دور مي زند و سعي او برآنست كه حقايق تلخ را بزباني ساده و همه فهم بيان كند و براي حل معضلات ، راه حل هاي منطقي و قابل قبول ارائه دهد . خيام مردي است دنيا ديده و سرد و گرم روزگار چشيده و تجربه اندوخته، مي داند فرداي نيامده مفهومي ندارد و انسان آزاد انديش، به گذشته اي از دست رفته نیز نمي انديشد و غم مال دنيا را هم نمي خورد. خيام خوش بودن را توصيه مي كند بنظر من خوش بودن از ديدگاه خيام فيلسوف، اعتنام فرصت از لحظه هاست و انجام كارهاي سود بخش، كارهايي كه چراغ ضمير را روشن مي سازد و خاطر آدمي را شاد مي كند.